Beynine Demir Çubuk Saplandı, Hayatta Kaldı: Phineas Gage’in Tüyler Ürperten Hikayesi

Bu olay, insan beyninin kişilikle olan bağlantısını ortaya koyan ilk vakalardan biri oldu.

ABD’nin Vermont eyaletinde 1848 yılında yaşanan bir kaza, nöroloji tarihine damgasını vurdu. Henüz 25 yaşında bir demiryolu ustabaşı olan Phineas Gage, kayanın patlatılması sırasında 110 cm uzunluğunda ve yaklaşık 6 kilo ağırlığındaki bir demir çubuğun yüzüne saplanmasıyla ölümle burun buruna geldi.

Demir çubuk, Gage’in sol gözünün altından girip kafatasının üstünden çıkarak metrelerce uzağa fırladı. Bu korkunç kazada Gage’in beyninin sol ön lobu büyük ölçüde tahrip oldu. Ancak beklenenin aksine Gage ölmedi. Ayağa kalktı, konuştu ve kendi başına doktora gitti.

Doktorlar hayret içindeydi; genç adam yaşıyordu. Ancak zamanla Gage’in kişiliği dramatik biçimde değişmeye başladı. Sakin ve sorumluluk sahibi biri olan Gage, kazadan sonra sinirli, sabırsız ve dengesiz bir kişiliğe büründü. Ailesi ve arkadaşları, onu artık tanıyamaz hâle geldi.

Bu olağanüstü vaka, sinirbilim ve psikoloji alanlarında devrim niteliğinde bir dönüm noktası olarak kayıtlara geçti. İnsan beyninin, özellikle ön lobunun kişilik üzerindeki etkisini gösteren ilk somut örneklerden biri oldu. Phineas Gage, kazadan sonra 12 yıl daha yaşadı ve 1860 yılında geçirdiği bir epilepsi nöbeti sonrası hayatını kaybetti.

Bugün Gage’in kafatası ve kazada kullanılan demir çubuk, Harvard Üniversitesi’ne bağlı Warren Tıp Müzesi’nde sergileniyor ve hâlâ bilim insanlarına ilham kaynağı olmaya devam ediyor.