“SEYDA MELE MEHMET ECE’DEN KURBAN VE AKÎKA HAKKINDA ÖNEMLİ BİLGİLER…”
“SEYDA MELE MEHMET ECE’DEN KURBAN VE AKÎKA HAKKINDA ÖNEMLİ BİLGİLER…”
Kurban ve Akîka Kurbanı çok önemli ve faydalı sünnetlerden biridir. Bu yazımızda bu konuyu Kur’an-ı Kerim, Hadisi Şerif ve fıkıh kitaplarına göre ele alacağız.
Allah (C.C.) Kevser Sûresinde Hz. Muhammed’e (S.A.V.) hitaben “Biz sana Kevser’i verdik, o halde Rabbin için namaz kıl ve kurban kes” buyurmaktadır. Kevser için kimi yorumcular Cennetteki sütten beyaz, baldan tatlı bir nehir olduğunu ifade etmiştir. Kimisi ise Kevser’in hayrın çokluğu, nübüvvet, Risâlet, Kur’an ve şefaati ifade ettiğini belirtmiştir. Allah (C.C.) Kevser’i vermesinin karşılığında bayram namazı kılınması ve kurban kesilmesini emretmiştir. Kurban yetişkinler içindir, Akîka Kurbanı ise buluğ çağına ermeyen çocuklar içindir.
Mezheplere göre kurban kesilmesinin zorunlu olup olmaması durumu değişebilmektedir. Hanefi mezhebinde kurban kesmek vaciptir. Hanefi mezhebine göre mazeretsiz olarak kurban kesmeyen kişi ateşle azaplandırılmaz, ancak Hz. Muhammed’in (S.A.V.) şefaatinden mahrum kalır (Kitab’ul fıkıh, dört mezhep üzerindeki fıkıh kitabı, cilt 1, s.716).
Kurban kesmek Şafii mezhebine göre ise farz değildir. Ancak Allah (C.C.) kurbanın kesilmesini beyan etmiştir. Hz. Muhammed (S.A.V.) de kurbanın kesilmesini istemiştir. Fıkıh kitapları da kurban kesilmesi gerektiğini ifade etmektedir.
Hangi Hayvanlar Kurban Olarak Kesilir, Hangi Durumda Kesilen Kurbanlar Yenilebilir?
Deve, manda, inek, koyun ve keçi kurban olarak kesilebilmektedir. Bir devenin kurban olarak kesilebilmesi için 5.yılını bitirmiş, 6. yılına basmış olması gerekmektedir. Kurban olarak kesilecek manda, inek ve keçinin 2. yılını bitirmiş, 3. yılına basmış olması gerekmektedir. Koyunun ise kurban olarak kesilebilmesi şartı, 1. yılını bitirmiş, 2. yılına basmış olmasıdır. Hanefi mezhebine göre bu hayvanlar 6. ayını tamamlamış, sağlıklı ve etli ise kurban olarak kesilebilir. Şafii mezhebine göre 6. ayını tamamlamış koyun, annesi kadar büyümüş, sağlıklı ve etli ise kurban olarak kesilebilir.
Sözü geçen hayvanlar renk olarak da farklılık göstermektedir. Kurban için kesilecek hayvanın en iyisi sırasıyla beyaz, sarı, toprak rengi, kırmızı, sonra siyah-beyaz ve en son olarak ta siyah renkli olandır. Aslolan takvadır!
Kurban olarak kesilecek hayvanın fiziksel olarak sağlıklı olması ve bir engelinin olmaması gerekmektedir. Hz. Muhammed (S.A.V.): “Dört çeşit kurbanın kesilmemesi gerekir: Kör olan, hasta, topal olan ve zayıf olan hayvanlar kurban olarak kesilmemelidir” buyurmuştur.
Fıkıh kitaplarına göre hastalıktan veya fiziksel engelden dolayı hayvanın eti zarar görmüş ise bu hayvan kurban olarak kesilmemelidir. Bunların yanı sıra hayvan uyuz olduysa, kulağı kesilmiş, dili kesilmiş, dişlerinin bir kısmı dökülmüş, kuyruğu kesilmiş, boynuzu kökten kırılmış veya hayvanın eti zarar görmüş ise bu hayvan kurban olarak kesilmemelidir. Zihinsel olarak da hasta olan bir hayvan kurban olarak kesilmemelidir. Söz konusu durumlardan biri dahi hayvanda mevcut ise bu hayvan kurban olarak kesilmemelidir. Hanefi mezhebine göre hayvanın kulağının 3’te 1’i kesilmiş ise yine de kurban olarak kesilebilir. Şafii mezhebine göre hayvanın kulağı ortadan yarılmış, ancak kopmamış ise kurban olarak kesilebilir. Ancak kulakta büyük bir delik var ise kurban olarak kesilmemelidir. Doğuştan kulaksız olan bir hayvan kurban olarak kesilmez, ancak kulağın bir kısmı var ise kurban olarak kesilmesi caizdir. Hamile olan hayvan da kurban olarak kesilmez.
Kurban Ne Zaman Kesilir?
Kurban, bayram namazından önce kesilmez. İki rekât bayram namazı ve 2 hutbe bitirildikten sonra kurban kesilir.
Bir kişi kurban kesmeye niyetlenmişse bayrama 10 gün kala saçlarını, bıyıklarını, tırnaklarını kesmemesi ve bu şekilde kurbanı kesmesi sünnettir.
Hz. Aişe annemizin aktardığına göre Hz. Muhammed (S.A.V.) “Kurban Bayramı’nda kurban kesmekten büyük bir sevap yoktur” buyurmuştur. Bir hadiste “Kurban Bayramı yapacağımız iş bayram namazımızı kılmak, namazdan sonra kurban kesmektir” buyurmuştur.
Hz. Muhammed (S.A.V.) kendisi için renkleri siyah-beyaz olan boynuzlu iki koç kesmiştir. Kurbanı kestiğinde “Allah’ım! Bu kurban benim, ailemin ve ümmetimden kurban kestiremeyenler içindir” şeklinde dua etmiştir.
Deve ve inek kesilecekse 7 kişi bu kurbana ortak olabilir. Ancak keçi veya koyun kesilecekse tek bir kişi için kesilebilir.
Kurban verecek kişinin kendisinin kurbanı kesmesi daha iyidir. Eğer kurbanı kesmesini bilmez ise bir başkasını vekil olarak tayin ederek kurbanı kestirebilir. Kurbanı kestiren, kesilen kurbanın ağırlığı kadar sevap kazanır, kestirdiği kurbanın kıl sayısı kadar kendisine sadaka yazılır.
Kurbanı kesen kasaba ücret olarak kurbanın derisi ve kurbanın eti verilmemelidir. Kasabın ücreti ödendikten sonra kurban eti de ayrıca verilebilir.
Kurban kesilirken kullanılacak bıçağın temiz ve keskin olması gerekmektedir. Ayrıca kurban kesilirken diğer hayvanların orada olmaması gerekir. Kurban kesilirken hayvanın yönü kıbleye çevrilir. Hz. Muhammed (S.A.V.) kurban keserken sağ ayağını hayvanın boynunun üzerine koyarak kesmekteydi.
Hz. Muhammed (S.A.V.) 100 deve kurban etmiş, bunların arasında 63 kurbanı kendi eliyle kesmiş, kalanı Hz. Ali (R.A.) tarafından kesilmiştir (İanet’ut-Talibin, cilt 2, s.334; Muğni Muhtaç, cilt 4, s.284).
Kurban gündüz kesilmelidir. Mazeretsiz olarak akşam kesilmesi mekruhtur. Kurban kesildikten sonra eti çiğ olarak dağıtılmalıdır.
Hangi Durumlarda Kurban Eti Kurban Sahibi/Sahipleri Tarafından Yenilebilir?
Kurban sahibi/sahipleri vacip olarak kurban kesmiş ise bu kurbanın etini onların yememesi gerekir. Sünnet olarak kesilen kurbanın etini ise kurban sahipleri yiyebilir. Vacip olan kurban, Kurban Bayramından önce kurban etmek için alınan hayvanlardır. Sünnet olan kurban ise Kurban Bayramının 4.gününde veya Kurban Bayramından önce sünnet için alınan hayvan olup, bu hayvan için ‘Allah nasip ederse bu hayvanı/hayvanları sünnet kurban olarak keseceğim’ denildiğinde bu kurban sünnet olur ve bu kurbanın etinin 3’te 1’ini kurban sahibi ve ailesi yiyebilir.
Yeni Doğan Çocuklar için Akîka Kurbanı
Hz. Muhammed’in (S.A.V.) buyurduğuna göre yeni doğan çocuğun 7. gününde Akîka Kurbanı kesilir. Erkek çocuğu için 2; kız çocuğu için ise 1 adet koyun ya da keçi Akîka Kurbanı kesilir. Ancak erkek çocuk için de sadece bir adet Akîka Kurbanı kesilebilir. Nitekim Hz. Muhammed (S.A.V.) torunları Hasan ve Hüseyin için birer adet Akîka Kurbanı kesmiştir. Akîka Kurbanı sağ butu, çocuğu doğurtan ebeye verilmelidir.
Yeni doğan çocuğun 7. gününde (kız-erkek fark etmez) saçları kesilmelidir. Kesilen saç hassas terazide altın veya gümüş ile tartılmalıdır. Tartı karşılığında gelen altın veya gümüş karşılığı kadar para yoksullara sadaka olarak dağıtılmalıdır. Erkek çocuğu sünnet edilir. Kız olsun erkek olsun sağ kulağında ezan okunmalı, sol kulağında ise kamet okunmalıdır. Böylece çocuk şeytan ve cinlerin şerrinden korunacaktır. Sonra çocuğa İslam’ın emrettiği güzel bir isim verilmelidir. Çocuğun babası ağzında hurma ezerek çocuğun ağzına vermelidir. Eğer baba yapmadığı takdirde salih bir kişinin hurmayı ağzında çiğneyip çocuğun ağzına vermesi gerekir. Böylece çocuk güzel ahlaklı olacaktır. Bütün bunlar 7. gün yapılamadığı takdirde 14. gün veya 21. günlerinden birinde bu işler yapılmalıdır.
Çocuklar buluğ çağına gelmeden Akîka Kurbanı kesilmelidir. Akîka Kurbanı kesilen bir çocuk buluğ çağına gelmeden ölürse, çocuğun anne-babası cehennemlik olsa bile anne-babası için Allah’a (C.C.) yalvaracağı ve Allah’ın (C.C.) da bu çocuğun hatırı için anne ve babasını affedeceği söylenmektedir.(veya rivayet edilmiştir.)
Akîka Kurbanı kesildikten sonra kemiklerinin kırılmaması gerekir. Bunun sebebi çocuğun kemiklerinin sağlıklı olması içindir.
Akîka Kurbanı eti piştikten sonra dağıtılmalıdır.
Yukarıdaki bilgiler kurban ve Akîka Kurbanı ile ilgili oldukça önemli bilgiler olup, dikkatli bir şekilde okunması gerekmektedir. Allah (C.C.) cümlemizi bu sevaplardan mahrum etmesin.
Esselâmu aleykum ve rahmetullahi ve berekatuhu
Mehmet ECE
Hz. Nuh (A.S.) Cami İmam Hatip (Emekli)
