Şırnak’tan Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Irak Çağrısı: 21 Oda/Borsa’dan Ortak Bildiri

Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde faaliyet gösteren 21 Oda/Borsa, Irak Cumhurbaşkanı Muhammed Şiya es-Sudani’nin Türkiye’ye yapacağı ziyaret öncesi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a, Irak ile ticaretin önündeki engellerin kaldırılmasına ilişkin önemli bir çağrıda bulundu.

Hazırlanan ortak bildiride, “Sayın Cumhurbaşkanımız, Irak Başbakanı Sayın Muhammed Şiya es-Sudani’nin ülkemize gerçekleştireceği ziyareti büyük bir memnuniyetle karşılıyor, bu vesileyle, iki ülke arasındaki ilişkilerin stratejik düzeyde daha da güçleneceğine olan inancımızı ifade etmek istiyoruz.” denildi.

Açıklamada, “Bizler, Bölge Oda/Borsa temsilcileri olarak, yıllardır Irak ile ticaretin oluşumunu olumsuz etkileyen insani/savaş, ambargo, kriz ve pandemi dönemlerine dahil Irak’a, özellikle temel gıda maddeleri başta olmak üzere, kesintisiz tedarik sunduk.” ifadeleri yer aldı.

Ancak açıklamada mevcut durumun kaygı verici olduğu vurgulanarak, “Ancak gelinen bu süreçte, ‘Irak ile ticaretimizi nasıl artırırız?’ sorusunu tartışmak yerine, mevcut ticaretimizi nasıl sürdürebiliriz kaygısı içerisindeyiz.” denildi.

Ortak bildiride, yaşanan sorunlar ve çözüm beklentileri 5 ana başlıkta sıralandı:

1. IKBY ve Merkezî Hükûmet Arasındaki Anlaşmazlıklar:

“Irak, federal bir devlettir ve IKBY’nin görev yetki ve sorumlulukları anayasası ile belirlenmiştir. Ancak merkezî hükûmet ile IKBY arasında yaşanan yetki karmaşası, en fazla Türk ihracatçılarını ve taşımacılarını olumsuz etkilemektedir. Özellikle Musul girişinde karşımıza çıkan güvenlik gerekçesiyle oluşturulan kontrol noktası, bir gümrük kapısı gibi çalışmakta ve yalnızca Türkiye’den gelen mallara uygulanmaktadır.”

2. Rekabet Eşitsizliği:

“İbrahim Halil Sınır Kapısı’nda tüm vergiler ve prosedürler harfiyen uygulanırken, İran-Irak sınır kapılarında bu kurallar esnetilmektedir. Bu durum, tüm taşımacıların fazladan ödemeler ve masraflar sebebiyle ciddi bir rekabet dezavantajı yaratmaktadır.”

3. Vergi Yükleri ve Yerli Üretimi Koruma Uygulamaları:

“Bir diğer önemli yüksek vergi uygulamalarından sadece İbrahim Halil Sınır Kapısı’nda uygulanmakta, diğer sınır kapılarında ise bu uygulamalar esnetilmektedir. Bu durum, yalnızca Türk ürünlerine karşı bir koruma mekanizması oluşturmakta ve eşit rekabet koşullarını ortadan kaldırmaktadır.”

4. Transit Taşımacılığın Önündeki Engeller:

“Irak, TIR sistemine taraf olmasına rağmen, ülke içinden transit geçiş hakkı uygulamada tanınmamaktadır. Dünyanın birçok ülkesine kendi araçlarımızla sorunsuz taşımalar yapılabilirken, halen Irak topraklarında mümkün olamamaktadır.”

5. Şoför Vize Sorunu:

“Yıllardır çözülemeyen bir diğer konu ise, İbrahim Halil Gümrük Kapısı’ndan vize alınamıyor olmasıdır. Bu durum, lojistik süreçleri sekteye uğratmaktadır.”

Çağrıda ayrıca, şu değerlendirmelere de yer verildi:

“Sayın Cumhurbaşkanımız; ülkelerarası ilişkilerde ekonomi ve ticaret temel belirleyici unsurlardır. Nitekim, mevcut ikili ilişkimizin sürdürülebilirliği ve geleceği de buna bağlı hale gelmiştir. Irak ile ticari ilişkilerimizin geliştirilmesi ve derinleştirilmesinin bölgemiz, ülkemiz, bölge ve sınır ticareti açısından her Irak’a açılan faaliyetleri artıracaktır.”

“Bu kapsamda, söz konusu taleplerimizin Irak Başbakanı Sayın Muhammed Şiya es-Sudani ile yapılacak görüşmede özellikle gündeme getirilmesi, başta sınır kapısı ve lojistik süreçlerin hızlandırılması, vize konularının kolaylaştırılması, transit geçişlerin serbestleştirilmesi ile birlikte ticaretin önündeki yapısal ve idari engellerin kaldırılması, Irak tarafına izah edilmesi gerektiğine inanmaktayız. Sayın Başbakan Sudani ile yapılacak stratejik görüşmelerin bu anlamda büyük bir fırsat olduğu kanaatindeyiz.”

Son olarak bildiride şu ifadelere yer verildi:

“Bölge iş dünyası olarak inanıyoruz ki, bu sorunların çözüme kavuşması halinde Türkiye’nin Irak’taki ekonomik etkisinin artacağını ve bölgedeki refahın da yükseleceğini düşünmekteyiz.Saygılarımızla arz ederiz.”