Şırnak’ın Kumçatı beldesinde, 1869 yılından bu yana geleneksel yöntemlerle üretilen coğrafi işaretli Dergûl susam tahini, sofralarda yerini almaya başladı.
Şırnak kent merkezinden yaklaşık 25 kilometre uzaklıkta bulunan Kumçatı Beldesi'nde, bin dönümlük arazi üzerinde yetiştirilen susamlar, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından restore edilen su değirmeninde taş baskıda öğütülerek tahine dönüştürülüyor.Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın restorasyon çalışmaları sonrası, 2022 yılında Coğrafi İşaret için başvurusu yapılan Dergûl tahini, Türk Patent Enstitüsü tarafından yapılan incelemelerin ardından coğrafi mahreç işareti aldı.
Kumçatı’daki değirmende tahin üretimi yapan üretici Fatma Sanrı, 30 yılı aşkın süredir su değirmeninde tahin ürettiğini belirtti: “30 yıldan fazla bir süredir bu değirmenin var olduğunu biliyorum ama net olarak kaç yıldır var onu bilemiyorum.”
Üretici Kamil Atan da, “30 yıl içerisinde sürekli bu değirmende tahin yapıyoruz. Kumçatı beldesine ait susamları ve dışarıdan gelen başka vatandaşların getirdikleri susamları da işliyoruz. Sadece Kumçatı halkının değil, Cizre, Silopi ve diğer köylerden gelen vatandaşlara da hizmet veriyoruz” dedi.Ata yadigârı su değirmeni işletmecisi Misbah Demir, dedesinden kendisine miras kalan su değirmenine sahip çıkmanın gururunu yaşıyor. Demir, “1869’dan günümüze kadar bu işi yapıyoruz. Dedemden kalma, yaklaşık 1,5 kuşaktır. Üç sene önce Kültür Turizm Bakanlığı tarafından restore edildi. Bir yıl önce coğrafi işaretimizi aldık ve markamızı tescilledik. Ülkemizin her yerine tahin gönderiyoruz. Yüzde yüz susamdan yapılmaktadır. Buranın tescil edilmesi yüzde yüz doğaldır. Değirmenimiz su ile çalışıyor ve tamamen doğal bir şekilde sade susam kullanıyoruz, hiçbir katkı maddesi yoktur” ifadelerini kullandı.Şırnak Tarım ve Orman İl Müdürü Oktay Sezgin, 2022 yılında Tarım ve Orman İl Müdürlüğü olarak Türk Patent Enstitüsü'ne coğrafi işaret başvurusu yaptıklarını ve başvurunun olumlu sonuçlandığını belirtti. Sezgin, “Şırnak Dergûl tahini, bölgede üretilen kıymetli ve değerli bir besindir. Dergûl tahininde kullanılan susamlar bu bölgede üretilmektedir. Üretilen susamların taş baskıda öğütülerek değirmenden geçmesi sonucu elde edilmektedir. Kendine has geleneksel usul ile üretilen Dergûl tahini oldukça nefis bir tada sahip. Bölgede üretilen bu tahinin daha kıymetli hale getirilmesi, farklı coğrafyalardaki sofralara da ulaşabilmesi için markalaşma sürecini başlattık” diye konuştu.