BİLİMİN SULTANI, İLMİN GÜNEŞİ VE TARİHİN EN BÜYÜK FİLOZOFU; İSMAİL EBÛL’İZ EL’CEZERİ

Yeryüzünün en büyük mucidi olan Ebul-İz El Cezeri; Tarihe yön veren eserleri, dahiyâne fikirleri, bilim ve ilimle bezenmiş çalışmaları ile medeniyetin inşa edilmesine öncülük etmiş yegâne BİLİM İNSANIDIR. Asıl ismi; Bedîûzzeman Ebûl’iz Bin İsmail Bin Rezzâz El-Cezeridir. İlmi, eserleri ve çalışmalarıyla Avrupa da Rönesans’ın mimarı olan ‘Leonardo Da Vinci’ ye ilham kaynağı olmuş, evrensel bilim sanatının DEHASIDIR: İlmiyle sadece kendi döneminde değil, aynı zamanda günümüzde dahi düşünce dünyamızı şekillendirmeye ve bilim dünyasına katkı sunmaya devam etmektedir. Nitekim eserleri, zamanında ötesinde bir potansiyele sahiptir. Kaynaklara göre miladi (1136-1206) yıllarında Cizre de doğmuş ve Diyarbakır da, Artuklu sarayında uzunca bir zaman yaşam sürmüş, tüm zamanların en büyük FİLOZOFUDUR. İcatlarıyla islâmın altın çağını yaşamasını sağlayan BİLİM ABİDESİDİR. Mekanik Filli Su Saati ve Güneş Saati en önemli eserlerindendir. Yaşadığımız asrın tüm teknolojik imkânları dahi, hala eserlerini çözebilmiş değildir. Özellikle Filli Su Saati ile Sultan Selahattin EYYUBİYİ onurlandırmayı amaçlamıştır. Dünya mühendisliğinin rehberi, sibernetik biliminin öncüsü ve robotik kodlamanın mucidi olarak kabul edilmektedir. El-Cezeri; Sadece bir Alim, bir mühendis değil, medeniyetin mimarı ve aynı zamanda temel taşıdır. İlmi ve icatları; Çağın ve aklın çok ötesine bir seviyeye ulaştığından, olağan üstü eserlerinin art niyetli zümrelerin eline geçmesinden tereddüt eder ve kayıtlarını tutmaz, not ettiklerini de yok ederdi. Ancak Selçuklu sultanının baskısıyla, eserlerinin sadece bir kısmını kaleme dahil etmeye karar verir. Nihayetinde Ebul-İz El-Cezeri’yi günümüze taşıyan en büyük kitabı; (El Câmi-u’l Beyn’el İlim ve El-Ameli’en Nâfi fi Sınâ’ati’l Hiyel) adlı ŞAH ESERİDİR. Bu eser, adeta insan aklının nelere kadir olduğunu gösteren bir çağ manifestosu niteliğindedir. Ebûl’iz; Bilgeliği ve mühendislik felsefesi ile 50’den fazla cihazın kullanım esaslarını, yararlanma olanaklarını çizimlerle gösteren muazzam bir kaynak bırakmıştır. Zümrüdü-Anka kuşu, Çin ejderhaları, filli su saatleri, güneş saatleri, robotik kaplar, el yıkama ve abdest alma otomatları, saz çalan robotlar ve tarım alanında kullanılan su terfi araçları, başlıca mekanik eserleri olarak bilinmektedir. Dile kolay, tam 800 yıl önce yaşamış bilge insan, günümüzde dahi bilimin en ilgi çekici filozofu olabilmiştir. Lakin kendimize sormamız lazım! Biz bu dahinin hakkını gerçekten teslim ettik mi? Maalesef asrın bu büyük filozofunu önce Avrupalılar keşfetmiş ve sahip çıkmışlardır! Özellikle günümüz modern çağda dahi kullanılan robotik ve mekanik aletlerin kahır ekseriyetinde, yine El-Cezerinin ruhunu ve izini görmek mümkündür. Ayrıca “yapay zekâyı” daha 12. yy da keşfetmiş bu değeri, yeterince tanıyormuyuz? İşte asıl can yakan soruda burada? Onun bıraktığı mirasa ne kattık? Kaç okulda onun icatları anlatılıyor? Kaç gencimiz Cezerî gibi düş kurmayı biliyor? Biz ne yazık ki ‘bilim insanlarımızı’ dahi, yabancılara teslim eden bir millet olduk. Onları minnetle anılması gereken topraklarda, çoğu kez UNUTULMUŞ HATIRALAR gibi bıraktık. Menfaate yöneldik, maddiyatı tek kurtuluş belledik. Sis çökmüş, kara bellemiş ve maneviyatını kaybetmiş hayatımıza da, MADDİYATI zekretmeyi marifet bildik. Havarda, ne havar… “Ben elimdeki ahşabı makine yaptım. Siz elinizdeki kıymetleri hiç ettiniz?’’ İnsanın içi titrer? Şayet bir toplum kalkınacaksa, evvela kendi dahilerini tanımakla, değerlerine sahip çıkmakla kalkınır. Unutmayalım: Bir millet kendi ‘büyüklerine’ değer verdiği sürece kalkınır, sahip çıktığı kadarda refaha kavuşur….